Datamanagement en Agile: een ongelukkig huwelijk of de perfecte match?

Leestijd: 6 minuten

Stel je voor: je werkt in een organisatie waar klantgerichtheid, snelheid, innovatie en flexibiliteit cruciaal zijn. Agile is de methode waarmee jullie snel inspelen op veranderende klantbehoeften en marktdynamiek. Tegelijkertijd ben je verantwoordelijk voor Datamanagement en Datagovernance, domeinen die juist vragen om structuur en zorgvuldigheid. Op het eerste gezicht lijken deze twee werelden moeilijk te verenigen. Agile draait immers om snelheid en aanpassingsvermogen, terwijl dataverwerking nauwkeurigheid en compliance vereist. Is een samenwerking tussen deze twee methodieken dan wel mogelijk?

In dit blog laten we zien hoe Agile (Scrum) en Datamanagement niet alleen kunnen samenwerken, maar elkaar ook kunnen versterken. Beide methoden hebben immers hetzelfde doel: waardecreatie. We onderzoeken waar de schuring zit, maar vooral ook waar de kracht van de combinatie ligt.

Het spanningsveld tussen Datamanagement en Agile

In de praktijk merken we vaak dat het beheer van data wordt gezien als een taak die ver van de kernactiviteiten van een organisatie staat – een verantwoordelijkheid van de IT-afdeling die ingewikkeld, technisch en tijdrovend is. Aan de andere kant wordt Agile juist vaak gezien als een flexibele, adaptieve methode die snelheid en samenwerking bevordert. Deze perspectieven lijken op het eerste gezicht niet goed samen te gaan of zelfs tegenstrijdig te zijn.

Een gemeenschappelijk doel: waardecreatie

Hoewel Agile en Datamanagement op verschillende manieren worden benaderd, hebben ze wel degelijk een gemeenschappelijk doel: waardecreatie. Agile richt zich op het snel leveren van waardevolle producten, terwijl Datamanagement ervoor zorgt dat deze producten betrouwbaar en compliant zijn. Samen bieden ze de perfecte balans tussen snelheid en zorgvuldigheid. De grote gemene delers? Dataproducten, samenwerken en continu verbeteren.

Waar schuren Datamanagement, Datagovernance en Agile met elkaar?

(oppervlakkige) Beeldvorming over Datamanagement & Datagovernance Complex en technisch Noodzakelijke, dure kostenpost IT-feestje Bureaucratisch en rigide Tijdrovend	(oppervlakkige) Beeldvorming over Agile (Scrum) Gebrek aan structuur Moeilijk beheersbaar Extra werklast (‘het komt erbij’) Gericht op korte termijn; onvoldoende langetermijnplanning

Waar versterken Datamanagement, Datagovernance en Agile elkaar?

Waarde van Datamanagement & Datagovernance Betrouwbare gegevens Efficiëntie in verkrijgen en gebruiken van data Kostenbesparend Bescherming tegen risico’s en non-compliance Duidelijke rollen en verantwoordelijkheden	Waarde van Agile (Scrum) Flexibel en snel aanpasbaar (‘pivot’) Snel (tussen)resultaat Direct bruikbare oplossingen Betere samenwerking Verhoogde klant- en medewerkerstevredenheid

Wat maakt Agile effectief?

Agile is een ontwikkelmethodologie die is ontstaan als reactie op traditionele methoden van softwareontwikkeling zoals de watervalmethode. Hoewel het verstandig is te erkennen dat Agile niet altijd de beste aanpak is voor elke situatie, heeft het zich bewezen als een effectieve manier om sneller resultaten te boeken en tussentijds bij te sturen. Dit is vooral nuttig in situaties waar het einddoel helder is, maar de exacte vereisten of ontwikkelmethode nog niet volledig vaststaan. Dat je tussentijds kunt bijsturen komt dan wel goed uit, en is het gevolg van een betere samenwerking tussen een ontwikkelteam en de ‘klant’, wat leidt tot een hogere klanttevredenheid en waardeborging.

Hoe dragen Datamanagement en Datagovernance bij aan effectieve datawerking?

Datamanagement en Datagovernance gaan, in het kort, over alles waarmee je gegevens verzamelt, opslaat, onderhoudt, gebruikt en wie waarvoor verantwoordelijk is. Goed Datamanagement zorgt voor betrouwbare en makkelijk vindbare gegevens, cruciaal voor het krijgen van bruikbare inzichten en het nemen van goed geïnformeerde beslissingen. Datagovernance voegt hier de borging in de organisatie aan toe; het maakt duidelijk wie toeziet op en verantwoordelijkheid neemt voor de kwaliteit, veiligheid en naleving van wet- en regelgeving.

Waar komen ze samen?

De Agile (Scrum) methode richt zich van oudsher op het ontwikkelen van software. In onze context zijn dit dataproducten zoals rapporten, dashboards, API’s en AI-modellen. Datamanagement zorgt ervoor dat deze dataproducten betrouwbaar en compliant zijn. Beide methodieken leggen de nadruk op klantgerichtheid en waardecreatie:

• Agile-methoden worden gebruikt door (ontwikkel)teams om voortdurend waarde te leveren in de vorm van een (data) product, door zich te richten op de meest waardevolle producten (eerst) en snel in te spelen op feedback van klanten en stakeholders.
• Datamanagement en Datagovernance beschouwen data als product(iefactor) en richten zich op het goed begrijpen van de behoeften van gebruikers en het leveren van data-assets die direct waarde toevoegen aan bedrijfsprocessen en besluitvorming.

De synergie tussen beide ligt in het integreren van Datamanagement en Datagovernance in het dagelijkse Agile-ontwikkelwerk. Maar hoe doe je dit?

Integratie van Datamanagement en Datagovernance met Agile

Om deze integratie te realiseren, is het belangrijk om de balans te vinden tussen de twee methoden. Datamanagementprocessen zoals data profiling, borging van definities, lineage en datakwaliteitscontroles moeten toegankelijk zijn voor Agile-teams. Is dat onvoldoende ingevuld, dan zien we in onze praktijk dat de Agile-teams deze aspecten negeren, wat problemen oplevert. Er zijn enkele randvoorwaarden voor een succesvolle integratie:

1. Een concreet databeleid
   Dit moet vastleggen hoe er wordt omgegaan met data (als een asset), welke rol IT speelt en hoe informatievoorziening en ontwikkelmethodieken worden geïntegreerd.
2. Borging in Agile-processen
   Datamanagement kan worden geïntegreerd in de Agile-methodologie via de Definition of Ready (DoR) en Definition of Done (DoD). De DoR bevat de voorwaarden die moeten zijn ingevuld voordat de ontwikkeling kan beginnen, zoals het betrekken van de data-eigenaar en het vastleggen van de kwaliteit en herkomst van de data. De DoD zorgt ervoor dat het dataproduct voldoet aan de functionele eisen én de Datamanagement-vereisten voordat het als voltooid wordt beschouwd.
3. Gebruik van tools
   Tools zoals data quality profiling-software kunnen worden ingezet om de datakwaliteit te toetsen en waar nodig aan te passen. In de DoR kan bovendien worden vastgelegd wie de data-eigenaar en data steward zijn, zodat het duidelijk is wie verantwoordelijk is voor de kwaliteit en beschikbaarheid van de data.

Het bovenstaande vergt wel tijd (volhardendheid) en inzet. Het inleren zal in eerste aanleg moeite en energie vergen. Noodzakelijk, maar waardevol. Vergelijk met het een huwelijk, waar je door de ‘wittebroodsweken’ gaat om elkaar te vinden om de synergie te bereiken die je graag ziet in een hopelijk lang en gelukkig huwelijk.

De praktijk: Agile en Datamanagement in de luchtvaartindustrie

Bij een van onze klanten in de luchtvaartindustrie bleek de synergie tussen Agile, Datamanagement en Datagovernance goed te werken. Hierdoor werden de juiste dataproducten op de juiste manier ontwikkeld. Kort gezegd noemen we dit: ‘do the right things’ en ‘do the things right’.

Klik op de afbeelding om te vergroten

Do the right things
In deze praktijkcase hebben we de bedrijfsstrategie, via een helder databeleid, vertaald naar data door concrete roadmaps, waarbij portfoliomanagement de prioriteit bepaalt. De organisatie richt zich (ten eerste) op het doen van het juiste (do the right things). In Agile-termen kan een initiatief wat uit de portfolio naar voren komt, vertaald worden in een Epic, die verder wordt uitgewerkt in Project-charter. Hierin wordt de link naar strategische doelen gelegd en de waarde bepaald. Als er een dataproduct nodig is, staat in de One pager welk dataproduct vereist is, waarvoor deze wordt gebruikt, wat de waarde ervan is en welke inspanning wordt verwacht.

Do the things right
Na de uitwerking van de Epics worden de ontwikkelingstaken uitgevoerd in sprints van 2 tot 3 weken, met een duidelijke DoR en DoD, waarin ook de eisen met betrekking tot Datamanagement en Datagovernance zijn opgenomen. De benodigde data voor het dataproduct wordt beoordeeld door de Data Assessment Board (een Datagovernance-gremium), die de aard, herkomst, privacy-aspecten en het eigenaarschap van de data onderzoekt. Daarnaast beoordeelt de board of dit dataproduct andere dataproducten overbodig maakt (kill-management). Hierdoor worden de betrouwbaarheid en bruikbaarheid van de data al vroeg in het proces gecontroleerd en geborgd. Deze fase richt zich dan ook op het correct uitvoeren van het proces (‘do the things right’).

Omdat de betrouwbaarheid en bruikbaarheid van de data al vroeg in het ontwikkelproces zijn getoetst en het dataproduct in samenwerking met de klant is ontwikkeld, kan de implementatie soepel verlopen. De klant is immers al bekend met het product en heeft het stap voor stap tot stand zien komen. Bovendien zijn alle checks & balances uitgevoerd (DoD), waardoor het product met vertrouwen kan worden geïntegreerd in het bedrijfsproces. Het hergebruik van datadefinities versnelt de realisatie van toekomstige dataproducten. Zo komen Agile, Datamanagement, Datagovernance en procesverbetering (BPM) samen om waarde uit data te halen vanuit een beheerde en geborgde basis.

Conclusie

Datamanagement en Datagovernance zijn niet slechts een hygiënefactor of een ‘noodzakelijke kostenpost’, maar juist een enabler voor succes. Het stelt je in staat om te vertrouwen op je data, vanaf het moment dat deze wordt verzameld, opgeslagen en onderhouden tot het gebruik ervan (in dataproducten) en zorgt ervoor dat dataproducten veilig en betrouwbaar zijn. Door Datamanagement en Datagovernance integraal onderdeel te maken van de Agile-werkwijze, worden snelheid en flexibiliteit gecombineerd met zorgvuldigheid en controle. Dit leidt tot dataproducten die beter aansluiten op de behoeften van de organisatie en die betrouwbare, bruikbare inzichten bieden. Daarmee is het gemeenschappelijk doel van Datamanagement, Datagovernance en Agile – waardecreatie – onderstreept; een gelukkig huwelijk.

Meer weten?

Wil je eens van gedachten wisselen over hoe de integratie van Datamanagement, Datagovernance en Agile jouw organisatie kan helpen bij het leveren van betere dataproducten en het optimaal benutten van data? Neem gerust contact met ons op voor meer informatie of een vrijblijvend gesprek. We denken graag met je mee over een succesvolle toepassing van deze methodieken in jouw werkomgeving.